Μπορούμε να πίνουμε καφέ, ώστε να επωφεληθούμε από τις ευεργετικές ιδιότητες των αντιοξειδωτικών που περιέχει, αλλά και της καφεΐνης.
Οφέλη & ιδιότητες του καφέ για την υγεία μας
Ο καφές είναι ωφέλιμος για την υγεία μας, καθώς αποτελεί εξαιρετική πηγή αντιοξειδωτικών. Είναι πλούσιος κυρίως σε φλαβονοειδή και φαινολικά οξέα. Αυτές οι ουσίες βοηθούν το σώμα μας στην αντιμετώπιση του επικίνδυνου οξειδωτικού στρες, το οποίο αποτελεί βασική αιτία πολλών χρόνιων ασθενειών.[1]
Τα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια, τα μυρωδικά και τα μπαχαρικά είναι επίσης, άριστες πηγές αντιοξειδωτικών. Η διατροφή μας θα πρέπει να περιλαμβάνει μια μεγάλη ποικιλία από αυτές τις τροφές.
Αν κάποιος ακολουθεί μια ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή, ήδη λαμβάνει μεγάλες ποσότητες αντιοξειδωτικών. Σίγουρα, η κατανάλωση καφέ δεν είναι απαραίτητη!
Αντίθετα, αν δεν ακολουθείτε μια διατροφή πλούσια σε λαχανικά και φρούτα, θα επωφεληθείτε από τα αντιοξειδωτικά του καφέ. Βέβαια, δε θα πρέπει να προσθέτετε ζάχαρη ή άλλες θερμιδογόνες κρέμες, πλούσιες σε κορεσμένα λιπαρά οξέα.
Οφέλη της καφεΐνης για την υγεία μας
Επίσης, η καφεΐνη του καφέ μπορεί να είναι ωφέλιμη για την υγεία μας.[2,3]
Εκτός, από το να διεγείρει το νευρικό σύστημα και να μας προσφέρει ένα αίσθημα ενέργειας, η καφεΐνη μπορεί να απαλύνει τον πόνο. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιείται σε μερικά σκευάσματα κατά των πονοκεφάλων.
Ακόμα, η καφεΐνη μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης και κάποιων παρενεργειών που απαντώνται σε νευρολογικές παθήσεις, όπως το Αλτσχάιμερ και το Πάρκινσον.
Επιπλέον, η καφεΐνη ίσως μπορεί να βοηθήσει στο αδυνάτισμα. Φαίνεται ότι μειώνει την όρεξη και αυξάνει τον μεταβολισμό.
Τέλος, η καφεΐνη μπορεί να χαλαρώσει τους αγγειακούς μυς, καθώς βοηθάει στην έκκριση νιτρικού οξέως. Η σοκολάτα αυξάνει επίσης, την έκκριση του νιτρικού οξέως. Επίσης, μπορεί να βοηθήσει στο αδυνάτισμα!
Διαλύει ο καφές τις πέτρες στα νεφρά;
Οι πέτρες στα νεφρά δημιουργούνται όταν σχηματίζονται κρύσταλλοι στα ούρα, έπειτα από ενώσεις διάφορων ουσιών. Όταν οι κρύσταλλοι είναι μικροί αποβάλλονται χωρίς πόνο από το ουροποιητικό σύστημα. Αντίθετα, αν σχηματιστούν μεγαλύτεροι κρύσταλλοι αποβάλλονται με έντονο πόνο.
Αν έχετε ιστορικό με πέτρες στα νεφρά, αποφύγετε τη συχνή κατανάλωση τροφών, που είναι πλούσιες σε οξαλικά άλατα. Το σπανάκι, οι ξηροί καρποί, τα παντζάρια, τα όσπρια, το τσάι και η σοκολάτα είναι τροφές. που θα πρέπει να αποφεύγετε, αφού είναι πλούσιες σε οξαλικά άλατα.
Επίσης, θα πρέπει να αποφεύγετε και τροφές που παράγουν ουρικό οξύ, όπως είναι το κόκκινο κρέας, τα πουλερικά, τα αβγά και τα θαλασσινά. Το ουρικό οξύ είναι η 2η πιο κοινή αιτία δημιουργίας πετρών στα νεφρά, μετά τα οξαλικά άλατα!
Επίσης, δε θα πρέπει να καταναλώνετε υπερβολικό αλάτι. Το αλάτι αυξάνει το ασβέστιο στα ούρα, προκαλώντας αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης πετρών στα νεφρά.[4]
Βοηθάει ο καφές να διαλυθούν οι πέτρες στα νεφρά;
Σύμφωνα με έρευνες, ροφήματα πλούσια σε καφεΐνη, όπως ο καφές και το τσάι βοηθούν στην ελάττωση των πιθανοτήτων εμφάνισης πετρών στα νεφρά. Ακόμα και ο ντεκαφεϊνέ καφές μειώνει το ρίσκο εμφάνισης πετρών στα νεφρά. Φαίνεται ότι ο καφές και το τσάι έχουν και άλλες ουσίες, που αποτρέπουν τη δημιουργία πετρών στα νεφρά.[5]
Επίσης, ο καφές και το τσάι είναι ροφήματα, που αποτρέπουν τη δημιουργία πετρών στα νεφρά, αφού είναι πλούσια σε κάλιο.Το κάλιο βοηθάει στην απορρόφηση του ασβεστίου από τα νεφρά. Έτσι, λιγότερο ασβέστιο βρίσκεται στα ούρα και άρα μειώνεται ο κίνδυνος ενώσεων με οξαλικά άλατα.
Σύμφωνα με έρευνες, αν ακολουθείς διατροφή με μια ημερήσια δόση καλίου μεγαλύτερη των 4,000 mg καλίου έχεις περίπου 35-50% μικρότερο ρίσκο εμφάνισης πετρών στα νεφρά! Το τσάι, ο καφές, οι πατάτες και το γάλα είναι οι βασικές πηγές καλίου στη σύγχρονη διατροφή. Βέβαια, υπάρχουν πολλές ακόμα τροφές πλούσιες σε κάλιο, όπως οι μπανάνες. Μια κούπα καφέ έχει 116 mg καλίου.
Πάνω απ’όλα, πίνετε άφθονο νερό για τη μείωση του ρίσκου δημιουργίας πετρών στα νεφρά. Ως βασική αρχή, πρέπει να πίνουμε τουλάχιστον 8 ποτήρια νερό την ημέρα.
Τέλος, η παχυσαρκία είναι ακόμα ένας επιβαρυντικός παράγοντας δημιουργίας πετρών στα νεφρά. Ακόμα και οι ωφέλιμες ιδιότητες της καφεΐνης μειώνονται σε ανθρώπους που έχουν παραπανίσια κιλά.
Πόσο καφέ μπορώ να καταναλώνω την ημέρα;
Όμως, δε χρειάζεται να λαμβάνουμε μεγάλες ποσότητες καφεΐνης, ώστε να επωφεληθούμε από τις ιδιότητες της. Μάλιστα, μεγάλες δόσεις καφεΐνης μπορεί να είναι επικίνδυνες. Ειδικά για συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού, όπως είναι τα παιδιά, οι εγκυμονούσες, οι θηλάζουσες μητέρες και οι άνθρωποι με προβλήματα υγείας (αρρυθμίες, υπέρταση κ.α.).
Η μέγιστη επιτρεπτή δόση καφεΐνης για τους υγιείς ενήλικες είναι τα 400 mg. Αυτή την ποσότητα έχουν οι 3-4 καφέδες. Ανάλογα με την ποικιλία και τον τρόπο παρασκευής. Οπότε, καλό είναι να καταναλώνουμε μέχρι 2-3 καφέδες την ημέρα, για μέγιστα οφέλη στην υγεία μας.[6]
Βέβαια, αν έχετε ευαισθησία στην καφεΐνη, ακόμα και ένας καφές την ημέρα είναι αρκετός. Επίσης, μπορείτε να πίνετε άφοβα ντεκαφεϊνέ καφέ.
Εγκυμονούσες
Σίγουρα, οι εγκυμονούσες θα πρέπει να μειώσουν κατά πολύ την κατανάλωση καφέ, αλλά και γενικότερα όλες τις τροφές με καφεΐνη. Μεγάλες δόσεις καφεΐνης αυξάνουν τον κίνδυνο αποβολής. Επίσης, μπορεί να μειώσουν το βάρος του νεογέννητου! Βέβαια, σε πολλές περιπτώσεις, οι εγκυμονούσες μπορούν να καταναλώνουν μια μικρή ποσότητα καφέ. Μάλιστα, μέχρι 200 mg καφεΐνης την ημέρα δεν έχουν συνδεθεί με προβλήματα κατά την κύηση.[7]
Μητέρες που θηλάζουν
Οι θηλάζουσες μητέρες θα πρέπει επίσης, να είναι ιδιαίτερα προσεχτικές, σχετικά με την κατανάλωση καφέ και άλλων τροφών με καφεΐνη.
Μεγάλες δόσεις καφεΐνης μπορούν να μειώσουν την ποσότητα του μητρικού γάλατος. Επίσης, η καφεΐνη μπορεί να μειώσει τις συγκεντρώσεις σιδήρου στο μητρικό γάλα. Οπότε και να οδηγήσει σε βρεφική αναιμία.
Ακόμα, το βρέφος μπορεί να γίνει νευρικό και να μην έχει ποιοτικό ύπνο.
Η επίδραση της καφεΐνης είναι μεγαλύτερη στα βρέφη που έχουν γεννηθεί πρόωρα και στα βρέφη που είναι μικρότερα των 6 μηνών. Η καφεΐνη παραμένει στον οργανισμό τους για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Αντίθετα, τα βρέφη που είναι μεγαλύτερα από 9 μηνών μεταβολίζουν την καφεΐνη, όπως και οι ενήλικες. Έχουν αναπτυχθεί, σε αυτή την ηλικία, τα απαραίτητα ένζυμα. Οπότε και είναι πολύ λιγότερο ευαίσθητα στην καφεΐνη, σε σχέση με τα νεογέννητα.
Έτσι, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ορίσει, ως ανώτατη ασφαλή δόση καφεΐνης, για τις μητέρες που θηλάζουν, τα 200 mg. Αυτή η ποσότητα δεν αποτελεί κίνδυνο για το βρέφος.[8]
Βέβαια, σε κάθε περίπτωση, οι εγκυμονούσες και οι θηλάζουσες μητέρες θα πρέπει να ενημερώνονται από τον επιβλέποντα ιατρό τους για το αν μπορούν να πιουν καφέ και ποια είναι η μέγιστη επιτρεπτή ποσότητα καφεΐνης.
Παιδιά
Τα παιδιά μικρότερα από 12 έτη δε θα πρέπει να καταναλώνουν καθόλου καφεΐνη. Παιδιά μεγαλύτερα από 12 χρονών και οι έφηβοι μπορούν να καταναλώνουν με ασφάλεια μέχρι 100 mg καφεΐνης.
Οι υγιείς ενήλικες μπορούν με ασφάλεια να καταναλώνουν μέχρι 400 mg καφεΐνης την ημέρα. Αυτή η μέγιστη ασφαλής δόση είναι αρκετά μικρότερη για τις εγκυμονούσες, τις μητέρες που θηλάζουν και τους έφηβους.
Τροφές με Καφεϊνη
Άλλες τροφές με καφεΐνη είναι το τσάι, η μαύρη σοκολάτα, τα αναψυκτικά τύπου cola και τα ενεργειακά ποτά. Καφεΐνη μπορεί να υπάρχει και σε πολλά προϊόντα. Ειδικά αυτά που διαφημίζονται ως αναζωογονητικά ή ότι δίνουν ενέργεια.
Πέρα από τη σοκολάτα και το τσάι, καλό είναι να αποφεύγουμε να καταναλώνουμε προϊόντα με καφεΐνη. Συχνά έχουν τεράστιες ποσότητες καφεΐνης αλλά και ζάχαρης.
Πάντα πρέπει να ενημερώνουμε τον γιατρό μας για την ποσότητα καφεΐνης που λαμβάνουμε, καθώς και για τις διατροφικές μας συνήθειες.
Είναι υγιεινός ο ντεκαφεϊνέ καφές;
Ο ντεκαφεϊνέ καφές αποτελείται από επεξεργασμένους κόκκους καφέ, στους οποίους έχει αφαιρεθεί το μεγαλύτερο μέρος της καφεΐνης.
Πώς παράγεται;
Καταρχάς, οι παραγωγοί καφέ επιτυγχάνουν τη μείωση της περιεκτικότητας του καφέ σε καφεΐνη, με το να μουσκεύουν τους άψητους κόκκους καφέ ή να τους τοποθετούν σε δεξαμενές με ατμό. Καθώς η καφεΐνη είναι υδατοδιαλυτή, ένα μεγάλο μέρος της αποβάλλεται στο νερό.
Όμως, αυτή η απλή μέθοδος απαιτεί χρόνο αλλά και ένα μεγάλο σχετικά μέρος της καφεΐνης παραμένει στον καφέ. Οπότε, συχνά προστίθενται στο νερό και διάφορα χημικά, ώστε να επιταχυνθεί η διαδικασία.
Επιπλέον, γρηγορότερη επεξεργασία σημαίνει ότι παραμένουν περισσότερα ωφέλιμα συστατικά, αλλά κυρίως ότι μένει ανέπαφη η γεύση και το άρωμα του καφέ. Αυτό είναι και το πιο βασικό, άλλωστε.
Όμως, πόσο ασφαλή είναι τα χημικά που χρησιμοποιούνται για την εξαγωγή της καφεΐνης;
Είναι υγιεινός ο ντεκαφεϊνέ καφές;
Μερικοί από τους κύριους διαλύτες που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία του καφέ, για την απομάκρυνση της καφεΐνης είναι:[9]
- υπερκρίσιμο διοξείδιο του άνθρακα
- ενεργός άνθρακας
- μεθυλενοχλωρίδιο
- οξικός αιθυλεστέρας
- οξείδιο του αζώτου
Κάποια από αυτά τα χημικά ίσως είναι επικίνδυνα για την υγεία μας. Για παράδειγμα, το μεθυλενοχλωρίδιο (Methylene Chloride) έχει αποδειχθεί ότι προκαλεί καρκίνο στα ζώα. Αν και κάτι τέτοιο δεν αποδειχθεί για τον άνθρωπο, υπάρχουν αυστηρές προδιαγραφές για την έκθεση των εργαζομένων στη βιομηχανία, σε μεγάλες ποσότητες. Μάλιστα, ο ντεκαφεϊνέ καφές πρέπει να έχει συγκεντρώσεις μικρότερες των 10 ppm.
Επιπλέον, αυτή η ουσία είναι ιδιαίτερα καταστροφική για το όζον της ατμόσφαιρας. Οπότε και χρησιμοποιούνται πλέον άλλες ουσίες στη βιομηχανία του καφέ.
Για παράδειγμα, ο οξικός αιθυλεστέρας (Ethyl Acetate) θεωρείται απόλυτα ασφαλής ουσία. Άλλωστε υπάρχει φυσικά σε τροφές, όπως η μπανάνα και τα μήλα. Μάλιστα, δεν έχει οριστεί κάποιο ασφαλές όριο υπολείμματος του στον καφέ.
Επιπλέον, για την απομάκρυνση της καφεΐνης χρησιμοποιείται το διοξείδιο του άνθρακα σε υγρή μορφή. Αυτή η μέθοδος δεν αλλοιώνει σχεδόν καθόλου το άρωμα και στη γεύση του καφέ. Αποτελεί όμως ακριβή μέθοδο απομάκρυνσης της καφεΐνης.
Παρόλο το γεγονός της χημικής επεξεργασία, ο ντεκαφεϊνέ καφές δε φαίνεται να προκαλεί προβλήματα στην υγεία μας ή να έχει παρενέργειες.
Αντίθετα, λόγω των αντιοξειδωτικών που περιέχει, ενισχύει τη δράση του ανοσοποιητικού και προστατεύει από φλεγμονές. Φαίνεται ότι προστατεύει ακόμα και από μερικά είδη καρκίνου! Μάλιστα, ο καφές παίζει ρόλο στη μείωση της θνησιμότητας από όλες τις αιτίες![10,11]
Ποιο καφέ να προτιμήσω; Ντεκαφεϊνέ ή κανονικό;
1-2 καφέδες την ημέρα, είτε κανονικοί, είτε ντεκαφεϊνέ, μπορεί να είναι ωφέλιμοι για την υγεία μας. Ο καφές έχει αντιοξειδωτική δράση, αφού είναι πλούσιος σε φλαβονοειδή και φαινολικά οξέα. Επιπλέον, η μέτρια κατανάλωση καφεΐνης έχει ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία μας.
Όμως, καλό είναι να αποφεύγετε να προσθέτετε ζάχαρη ή διάφορες θερμιδογόνες κρέμες στον καφέ σας. Συνήθως είναι πλούσιες στα επικίνδυνα κορεσμένα λιπαρά οξέα και σε θερμίδες. Οπότε και παχαίνουν.
Τέλος, αν θέλετε να πίνετε καφέ αργά το απόγευμα, καλό είναι να προτιμάτε ντεκαφεϊνέ. Η καφεΐνη παραμένει στο σώμα μας για πολλές ώρες. Μάλιστα, αποτελεί μια από τις βασικές αιτίες του κακού βραδινού ύπνου και της αϋπνίας.
Πόση καφεΐνη έχει η ντεκαφεϊνέ καφές;
Η δόση της καφεΐνης είναι πολύ μικρότερη στο ντεκαφεϊνέ καφέ. Ανάλογα την ποικιλία και τη μέθοδο παραγωγής, μια μερίδα ντεκαφεϊνέ καφέ έχει 2-15 mg καφεΐνης. Για σύγκριση, ο κανονικός καφές έχει συνήθως περίπου 60-130 mg καφεΐνης ανά μερίδα.